Nietigheid van een testament
Rechtsgeldigheid en de vormvereiste van een testament
Twijfelt u of een testament wel geldig is, lees hier dan verder. Of vindt u juist dat een testament, dat wordt aangevallen, wel geldig is, lees dan ook verder. U kunt ons ook direct bellen en uw vraag voorleggen: 020-3980150.
Hoe moet een testament eigenlijk worden gemaakt? De wet bepaalt dat een testament alleen kan worden opgemaakt bij een notariële akte of bij een aan een notaris in bewaring gegeven onderhandse akte. In het eerste geval tekent de erflater het testament bij de notaris, in het tweede geval dient de erflater de uiterste wil te ondertekenen en te overhandigen aan een notaris en dient de erflater bij de notaris een akte te ondertekenen waarin opgenomen staat dat het aan de notaris overhandigde stuk de uiterste wil bevat.
In beide gevallen is derhalve een notariële akte en de handtekening van de erflater onder het testament vereist. De notaris dient vervolgens in het Centraal Testamentenregister te registreren dat een testament is opgemaakt. Een testament is zeer belangrijk bij de verdeling van een erfenis. Stel ons uw vragen: 020-3980150.
Vormfout in testament
Artikel 4:109 lid 1 BW bepaalt dat een uiterste wil nietig is, indien aan de akte van het testament de vereiste ondertekening door de erflater ontbreekt. Artikel 4:109 lid 2 bepaalt dat een testament dat ten overstaan van een notaris moet worden gemaakt nietig is, indien de akte van uiterste wil niet door een notaris is ondertekend. Een uiterste wil, die aan een notaris in bewaring moet worden gegeven, is nietig, indien een door een notaris ondertekende akte van bewaargeving ontbreekt.
In de Parlementaire Geschiedenis is de vraag of het testament dat eigenhandig door de erflater geschreven is en ondertekend rechtsgeldig is met een duidelijk nee beantwoord. Een eigenhandig door de erflater geschreven en getekende testament, dat niet bij een notaris is gedeponeerd, moet, behoudens in de wet aangegeven noodgevallen, niet als rechtsgeldig worden toegelaten.
Heeft u een vraag over de rechtsgeldigheid of de vormvereiste van een testament, belt u dan gerust onze advocaat erfrecht op 020-3980150 of vult u het contactformulier in. Klik dan hier.
Strijd met openbare orde of goede zeden
Ingevolge artikel 4:44 BW is een testament nietig, wanneer haar inhoud in strijd is met de goede zeden of de openbare orde. Voor toepassing van artikel 4:44 BW is slechts dan plaats, indien gesproken kan worden van strijdigheid met fundamentele vormen van het geschreven of ongeschreven recht. Die situatie zal zich slechts onder bijzondere omstandigheden voordoen. Indien bijvoorbeeld het testament de voorwaarde stelt dat een erfgenaam eerst van zijn vrouw moet scheiden, of een kind moet erkennen (in strijd met de goede zeden) om te kunnen erven, of een voorwaarde stelt dat de erfgenaam iets moet doen dat in strijd is met de wet (in strijd met de openbare orde), dan mist de bepaling in het testament rechtsgeldigheid en is nietig. Stel hier uw vragen via het contactformulier.
Nietigheid testament : wilsgebreken
Daarnaast is het mogelijk dat de wil van de erflater ten tijde van het opmaken van het testament op gebrekkige wijze is gevormd. Is sprake van een wilsgebrek, dan is het testament onder voorwaarden vernietigbaar (artikel 4:43 BW). Als u vragen heeft, bel ons dan: 020-3980150.
Artikel 4:43 BW lid 2 bepaalt dat een testament, gemaakt onder invloed van een onjuiste beweegreden of van een onjuiste veronderstelling, vernietigbaar is. Wanneer door de erflater de onjuiste veronderstelling of omstandigheid, die zijn beweegreden tot het opmaken van het testament is geweest, in het testament daadwerkelijk heeft opgenomen en de erflater de beschikking in het testament niet zou hebben gemaakt, indien hij van de onjuistheid van de veronderstelling had geweten, is het testament vernietigbaar.
Voorop moet worden gesteld, dat een testament nimmer vernietigbaar is indien deze tot stand is gekomen door misbruik van omstandigheden (artikel 4:43 lid 1 BW). Wel kan de rechter onder bijzondere omstandigheden een bij testament benoemde erfgenaam een beroep op het testament ontzeggen op de grond dat het beroep naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.
De bepaling is door de wetgever opgenomen omdat men bevreesd was voor veel procedures tussen enerzijds degenen die na de dood van de erflater teleurgesteld waren dat zij minder kregen dan verwacht en anderzijds degenen die in hun ogen te veel uit de nalatenschap zouden krijgen.
Heeft u een vraag over de nietigheid van een testament, belt u dan gerust onze advocaat erfrecht op 020-3980150 of vult u het contactformulier in. Klik dan hier.
Het testament en de onwaardigheid van de erfgenaam
In artikel 4:3 BW heeft de wetgever aangegeven wie onwaardig zijn om uit een nalatenschap voordeel te trekken, dat wil zeggen geen voordeel mag hebben uit een erfenis. Bij de verdeling van een erfenis kan het uiteraard veel schelen als een erfgenaam ‘wegvalt’. In artikel 4:3 BW worden vijf gevallen genoemd waarin een persoon van rechtswege onwaardig is om uit een nalatenschap voordeel te trekken.
Onwaardigheid houdt in het missen van de bevoegdheid om een voordeel uit een nalatenschap te genieten. Is toch een voordeel genoten dan zal dat ongedaan moeten worden gemaakt. De vaststelling van de onwaardigheid door de rechter kan plaatsvinden op verzoek van een belanghebbende maar ook ambtshalve worden vastgesteld.
Een van de gevallen van onwaardigheid wordt in artikel 4:3 lid 1 sub d BW omschreven als hij die de overledene door een feitelijkheid of door bedreiging met een feitelijkheid heeft gedwongen of belet een uiterste wilsbeschikking te maken.
De meer strafrechtelijke achtergrond, die ook de andere in lid 1 van artikel 4:3 BW genoemde gevallen hebben, vormt een aanwijzing dat het niet snel tot toepassing van artikel 4:3 lid 1 BW door de rechter wordt overgegaan.
Heeft u een vraag over een wilsgebrek bij het opstellen van een testament, of over de onwaardigheid om voordeel te trekken van een erfenis, belt u dan gerust onze advocaat erfrecht op 020-3980150 of vult u het contactformulier in. Klik dan hier.
Wilsbekwaamheid
Het komt regelmatig voor dat een erflater bij het opmaken van zijn testament zodanig in zijn geestvermogens is gestoord, dat hij wilsonbekwaam is. In dat geval kan het testament niet rechtsgeldig tot stand komen. Als u bent onterfd kunt u een beroep doen op uw legitieme portie, maar u kunt ook de wilsbekwaamheid onderzoeken. Daarvoor is immers vereist dat de wil van de erflater zich richt op het met het testament beoogde rechtsgevolg en dat die wil in het testament tot uitdrukking komt. Bij een wilsonbekwaam persoon is de wil niet zuiver, omdat de wilsonbekwame zich niet bewust is van de rechtsgevolgen van zijn handelingen.
Maakt de notaris desondanks een testament op, dan kan later de nietigheid van het testament worden ingeroepen of het testament worden vernietigd, indien kan worden aangetoond dat de wilsonbekwaamheid bestond ten tijde van het passeren van het testament. De bewijslast rust dan op de partij die zich op de wilsonbekwaamheid beroept. Dat is meestal de partij die bij het ontbreken van het testament door de wet als erfgenaam zou zijn aangewezen. Op die partij rust de dikwijls gecompliceerde taak om aan te tonen dat de notaris het testament niet had mogen passeren, omdat de erflater niet in staat was om zijn wil te bepalen en de notaris dit had moeten vaststellen. Indien de erfgenaam echter goed onderbouwd kan aantonen dat de erflater bij het opmaken van het testament wilsonbekwaam was, zal, zo blijkt steeds meer uit de recente jurisprudentie, de rechter, ondanks strenge toetsing, de vordering tot nietig verklaring van het testament toewijzen.
Uitgangspunt is dat de erflater de vrijheid heeft zelf de inhoud te bepalen van het testament, de zogenaamde testeervrijheid. Ook een erflater met een geestelijke stoornis kan in beginsel zelf bepalen aan wie hij zijn nalatenschap wil doen toekomen. Slechts onder bijzondere omstandigheden kan door derden (vaak de erfgenamen) op die vrijheid inbreuk worden gemaakt door het aanvechten van de geldigheid van hetgeen een erflater als zijn uiterste wilsbeschikking in een testament heeft neergelegd.
Echter, in geval komt vast te staan dat sprake is geweest van een geestelijke stoornis als bedoeld in artikel 3:34 lid 1 BW, waarbij de stoornis een redelijke waardering van de betrokken belangen heeft belet, dan wel dat de verklaringen in het testament onder invloed van de stoornis is gedaan, wordt een met de verklaring overeenstemmende wil geacht te ontbreken. In dat geval is het testament nietig, omdat een testament een eenzijdige rechtshandeling is (artikel 3:34 lid 2 BW).
Ingevolge artikel 3:34 lid 1 BW wordt, indien iemand, wiens geestvermogens blijvend of tijdelijk gestoord zijn, iets heeft verklaard, de met diens verklaring overeenstemmende wil geacht te ontbreken, indien de stoornis een redelijke waardering van de bij de handeling betrokken belangen belette, of indien de verklaring onder invloed van die stoornis is gedaan. Hierbij geldt dat van een zodanige geestesstoornis sprake is in alle gevallen waarin de handelende persoon niet over een normale wil beschikt en zich geen rekenschap kan geven van wat hij doet of van de strekking van de handeling.
Voor de nietigheid van de uiterste wilsbeschikking moet dus vast komen te staan dat erflater op het ogenblik van passeren van het testament niet, althans onvoldoende begreep wat hij deed en het vermogen miste zijn wil, zoals dat uiteindelijk is neergelegd in het testament, te bepalen. Voor de beoordeling daarvan kunnen ook feiten voorafgaand aan en volgend op het opmaken van het testament van belang zijn. Bel ons: 020-3980150 of stel uw vraag via het contactformulier.
Inroepen nietigheid testament bij wilsonbekwaamheid
Het inroepen van de nietigheid van een testament vanwege de wilsonbekwaamheid van de erflater is niet eenvoudig. Indien echter de erfgenamen in staat zijn goed onderbouwde, medische verklaringen van artsen en specialisten in het geding te brengen, die aantonen dat de wilsbekwaamheid van de erflater tijdens het maken van het testament daadwerkelijk ontbrak, is de nietigverklaring van een testament mogelijk.
Wilt u meer weten het inroepen van de nietigheid van een testament belt u dan gerust onze advocaat erfrecht op 020-3980150 of vult u het contactformulier in. Klik dan hier.